1. Kıdem Tazminatı Nedir?

Kıdem tazminatı, iş sözleşmesi belirli hallerde sona eren işçiye veya ölümü halinde mirasçılarına, işçinin çalışma süresi ve ücreti dikkate alınarak işveren tarafından ödenmesi gereken bir tazminat türüdür.

2. Kıdem Tazminatı Şartları Nelerdir?

İşçinin kıdem tazminatı alabilmesi kanunda belirtilen bazı şartları taşıması gerekir. Bu şartlardan herhangi birini taşımayan işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanamaz. Buna göre işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için aşağıdaki şartları taşıması gerekir;

• İş Kanunu’na göre işçi sayılmak
• İşverenin bir veya birden fazla işyerinde en az bir yıl süre ile çalışmış olmak
• İş sözleşmesinin kanunda belirtilen nedenlerden biri ile sona ermesi

3. İş Sözleşmesini Bedelli Askerlik Nedeniyle Fesheden İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir mi?

Bilindiği üzere Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı her erkek zorunlu olarak askerlik hizmeti yapmaktadır. 1475 Sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde, bu durum göz önünde bulundurularak, muvazzaf askerlik hizmeti nedeniyle işyerinden ayrılmak zorunda kalan işçilerin kıdem tazminatı alabileceklerine dair bir düzenleme yapılmıştır. Bu nedenle iş sözleşmesini muvazzaf askerlik hizmeti nedeniyle fesheden işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Ancak iş sözleşmesini askerlik hizmeti nedeniyle fesheden işçinin bu fesih işlemini celp dönemine makul bir süre kala yapması ve fesihten sonra da makul bir süre içerisinde askerlik hizmetini yerine getirmesi gerekir.

Bununla birlikte 7146 Sayılı Kanun’la, 1111 Sayılı Askerlik Kanunu’na eklenen geçici 55. madde ile bedelli askerlik düzenlemesi getirilmiştir. Getirilen bedelli askerlik düzenlemesinde, ödenecek bedele ek olarak ayrıca 21 günlük temel askerlik eğitimi verileceği düzenlenmiştir. Ayrıca geçici 55. maddenin dördüncü fıkrasında bedelli askerlik nedeniyle işyerinden ayrılanların temel askerlik eğitimi süresince çalıştıkları işyeri, kurum ve kuruluşlar tarafından aylıksız veya ücretsiz izinli sayılacaklarına dair bir düzenleme yapılmıştır.

Ancak işçinin bedelli askerlik dönemindeki temel askerlik eğitimi süresince ücretsiz izinli sayılacağına dair düzenleme uygulamada tartışmalar yaratmış ve iki farklı görüş ortaya çıkmıştır. Birinci görüştekiler, işçinin temel eğitim süresince ücretsiz izinli sayılması nedeniyle, iş sözleşmesini bedelli askerlik nedeniyle feshetmesi halinde kıdem tazminatı alamayacağını, aksi halde bu durumun hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olacağını savunmuştur. Diğer görüşü savunanlar ise; işçinin bedelli askerlik dönemindeki temel askerlik eğitimi süresince ücretsiz izinli sayılmasının işçiye verilen bir seçimlik hak olduğunu, işçinin dilerse bu seçimlik hakkını kullanarak ücretsiz izinli sayılmasını talep edebileceği, bu hakkını kullanmaması halinde iş sözleşmesini bedelli askerlik nedeniyle feshederek kıdem tazminatı alabileceğini savunmuştur.

Esasen kanunda muvazzaf askerlik hizmeti nedeniyle iş sözleşmesini fesheden işçinin kıdem tazminatı almaya hak kazanacağı açıkça düzenlenmiştir. Bununla birlikte muvazzaf askerlik hizmetinin ne şekilde ve ne kadar süreyle yapılacağı konusunda bir ayrım yapılmamıştır. Bedelli askerlik düzenlemesinde 21 günlük temel askerlik eğitimi verileceğinden, işçi bu nedenle işyerinden ayrılmak zorunda kalabilmektedir. Bedelli askerlik nedeniyle 21 günlük temel askerlik eğitimine tabi tutulacak işçiler  bu nedenle iş sözleşmesini feshederek kıdem tazminatı almaya hak kazanabilecektir. Bu konuda İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 28. Hukuk Dairesi de verdiği bir kararında; işçinin ücretsiz izinli sayılmasının işçiye verilen seçimlik bir hak olduğuna, bu nedenle işçinin bu hakkını kullanmayıp bedelli askerlik nedeniyle iş sözleşmesini feshetmesi halinde kıdem tazminatı talep etme hakkına sahip olduğuna dair karar vermiştir.

Dolayısıyla bu emsal kararla birlikte bedelli askerlik nedeniyle iş sözleşmesini fesheden ve daha sonra 21 günlük temel askerlik görevini yapan işçiler, diğer şartları taşımaları halinde kıdem tazminatı talep etme hakkına sahiptir.

Kıdem tazminatı, İş Hukukunun uzmanlık gerektiren konularından birisidir. Bu nedenle kıdem tazminatı hesabı, şartları ve kıdem tazminatına ilişkin işçilik alacağı davaları hakkında uzman bir avukattan yardım alınması işçinin lehine olacaktır. Kıdem tazminatı ve diğer işçilik alacakları ile ilgili olarak hukuki bilgi ve görüş almak üzere iş hukuku alanında uzman avukat olarak bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Av. Tolgay Mingan