1. İsim Değiştirme ve Soyadı Değişikliği Nedir, Nasıl Yapılır?

İsim değiştirme ve soyadı değişikliği ülkemizde en çok merak edilen ve uygulamada sıklıkla karşılaşılan alanlardan birisidir. Kimi zaman isimlerinden kimi zaman da soyadlarından memnun olmayan veya bunlardan dolayı mağdur olan kişiler isim veya soyadlarını değiştirme yoluna gitmektedir. Bu yazımızda isim veya soyisim değişikliğinin nasıl yapıldığı, bunun için nereye başvurulması gerektiği ve nelere dikkat edilmesi gerektiği ile ilgili bilgilendirmeler yapılacaktır.

İsim veya soyadı, kişilerin ömür boyu taşıdıkları ve toplum içinde tanınmasını ve bilinirliğinin artmasını sağlayan çok önemli bir unsurlardır. Bu yönüyle isim değiştirme ve soyadı değişikliği davası yarattığı sonuçlar bakımından önemli bir davadır. İsim değiştirme ve soyadı değişikliği davası dayanağını Türk Medeni Kanunu’nun 27. maddesinden almaktadır. Anılan hükme göre adını veya soyadını değiştirmek isteyen kişi haklı bir nedenin bulunması halinde mahkemeye başvurarak isminin veya soyadının değiştirilmesini talep edebilir.

Mahkemece isim değiştirme veya soyadı değişikliği davası kabul edilip, bu karar kesinleştikten sonra, karar Basın İlan Kurumu’na gönderilerek ilan edilir. Kararın ilan edildiği Basın İlan Kurumu tarafından mahkemeye bildirildikten sonra, mahkemece isim veya soyadı değişikliğine ilişkin karar, ilgili nüfus idaresine gönderilir ve isim veya soyadı değişikliği yapılır.

2. İsim Değiştirme ve Soyadı Değişikliği Davasında Haklı Nedenler

İsim değişikliği veya soyadı değiştirme için hangi hallerin haklı neden sayılacağı kanunda düzenlenmemiştir. Bu haller genellikle uygulamada Yargıtay’ın emsal kararlarıyla şekillenmiştir. İsim veya soyadının gülünç olması, kaba olması, alay konusu yapılabilir olması, milli kültüre, örf ve adetlere aykırı olması, özel hayatta veya mesleki hayatta yanlış anlaşılmalara neden olması, kişinin özel hayatta veya iş hayatında başka isimle tanınması, dini değerleriyle bağdaşmaması gibi haller isim değişikliği veya soyadı değiştirme için haklı neden olarak kabul edilmektedir.

3. İsim Değiştirme ve Soyadı Değişikliği Davası Kime Karşı Açılır?

Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 36. maddesi uyarınca, isim değişikliği veya soyadı değiştirme davasında Nüfus Müdürlüğü davalı olarak gösterilir. Nüfus Müdürlüğü adına bu davaya nüfus müdürü veya görevlendirilen bir nüfus memuru katılır.

4. İsim Değiştirme ve Soyadı Değişikliği Davası Ne Kadar Sürer?

İsim değiştirme veya soyadı değişikliği davasının ne kadar süreceği mahkemelerin iş yoğunluğuna göre değişmektedir. Ancak bu davalar genellikle bir veya iki celsede sonuçlanmaktadır. Kesin olmamakla beraber bu davalar 2 ila 6 ay arasında sonuçlanmaktadır.  Davanın hızlı sonuçlanabilmesi için gerekli delillerin usulüne göre hazırlanarak mahkemeye sunulması ve iyi takip edilmesi gerekmektedir. Bu noktada davanın hızlı bir şekilde sonuçlanması ve mağduriyet yaşamamak adına isim veya soyadı değiştirme davası için bir avukattan hukuki yardım alınmasını tavsiye etmekteyiz.  

5. İsim Değiştirme ve Soyadı Değişikliği Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

İsim değişikliği ve soyadı değişikliği davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Yetkili yer mahkemesi ise davayı açacak kişinin yerleşim yeri veya nüfusa kayıtlı olduğu yerdir.

6. Dava Açmadan İsim Değiştirme ve Soyadı Değişikliği Yapılabilir mi?

İsim değiştirme veya soyadı değişikliği kural olarak dava açılarak yapılabilmektedir. Ancak Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun geçici 8. Maddesi uyarınca; Soyadı Kanunu’nun 3. maddesine aykırı soyadları ile yazım ve imla hatası veya düzeltme işareti kullanılmamasından kaynaklanan anlam değişiklikleri bulunan ad ve soyadları, mahkeme kararı aranmaksızın, yazılı olarak başvurulması kaydıyla il veya ilçe idare kurulunun vereceği kararla bir defaya mahsus olmak üzere değiştirilebilmektedir. Kanunda sayılan bu istisnai haller dışında Nüfus Müdürlüğünden adın veya soyadın değiştirilmesi istenemez. Ayrıca kanunda sayılan bu nedenlere dayanılarak isim veya soyadı değişikliği talebi için de kanunda bir süre sınırlaması getirilmiş olup, bu süreden sonraki değişiklik talepleri yine dava yoluyla yapılabilecektir.

Av. Tolgay Mingan