Kentsel Dönüşümde Harç ve Vergi İadesi

Kentsel Dönüşümde Harç ve Vergi İadesi

1. Giriş

6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un yürürlüğe girmesiyle birlikte, afet riski taşıyan alanların belirlenip, sağlıklı ve yaşanılabilir hale getirilmesi amacıyla, ekonomik ömrünü tamamlamış ve yıkılma riski taşıyan binalar, devletin sağladığı kredi, kira yardımı, harç, vergi ve ücretlerden muafiyet gibi imkânlardan yararlanılarak, yeniden yapılmaya ve yenilenerek iyileştirilmeye başlanmıştır. Kentsel dönüşüm adı verilen bu uygulamayla birlikte birçok bina yenilenerek veya yıkılıp yeniden yapılarak afetlere karşı daha dirençli hale getirilmiştir.

Kanunla getirilen ve yıkılarak yeniden yapılan binalarla ilgili sağlanan en büyük muafiyetlerden biri de tapu, noter ve belediye harç ve vergilerinden muafiyettir. Ancak uygulamada, kanundaki bu muafiyete rağmen belediye ve tapu müdürlükleri ile vergi daireleri tarafından, birçok kişiden harç ve vergiler tahsil edilmiştir. Bunun üzerine harç ve vergi iadesi için Vergi Dairelerine ve Gelir İdaresi Başkanlığına çok sayıda başvuru yapılmış ve akabinde Vergi Mahkemelerinde çok sayıda dava açılmıştır. Aşağıda ayrıntılı izah edeceğimiz üzere 6306 Sayılı Kanun uyarınca yıkılarak yeniden yapılan binalarla ilgili vergi, harç ve ücret muafiyeti gibi haklar tanındığından, daha önce tahsil edilmiş olan harç ve vergi gibi ödemelerin iadesi için başvuru ve dava yoluna gidilebilir.

2. Kentsel Dönüşümde Harç İadesinin Hukuki Dayanağı

Kentsel dönüşüm kapsamında iade istenebilecek harç ve vergilerin hukuki dayanağını 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 7. maddesi ile 6306 Sayılı Kanun’un Uygulama Yönetmeliği’nin 16. maddesi oluşturur. Kanun ve uygulama yönetmeliğinde, kentsel dönüşüm kapsamında muaf tutulan vergi ve harçlar ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. 492 Sayılı Harçlar Kanunu’nun 123. maddesinde de özel kanunlarla harçtan muaf tutulan kişilerle, istisna edilen işlemlerden harç alınmayacağı hüküm altına alınmıştır.

6306 Sayılı Kanun ve Uygulama Yönetmeliğinin sağladığı harç ve vergi muafiyetine rağmen, haksız olarak tahsil edilen harç ve vergilerin iadesi ise Vergi Usul Kanunu’nun “Vergi Hatası” başlıklı 116. maddesi vd. hükümlerine göre talep edilebilir. Vergi Hatası, Vergi Usul Kanunu’nun 116. maddesinde, “Vergi hatası, vergiye mütaallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınmasıdır.” şeklinde tanımlanmıştır. Aynı kanunun “Düzeltme Talebi” başlıklı 122. maddesinde, mükelleflerin vergi muamelelerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden yazı ile isteyebileceği düzenlenmiştir.

6306 Sayılı Kanun’un 7. maddesinde harç ve vergi muafiyeti şu şekilde düzenlenmiştir;

“(9) (Değişik:29/11/2018-7153/24 md.) Bu Kanun uyarınca yapılacak olan ve Bakanlık, TOKİ, İller Bankası Anonim Şirketi, İdare ve dönüşüme konu yapıların inşası işini yüklenen müteahhit ile malik ve en az bir yıldır kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak riskli yapıyı kullanan gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişilerinden birinin taraf olduğu;

a) Bu Kanun kapsamındaki taşınmazların dönüşüme tabi tutulmadan önce ilk satışı, devri, tescili ve ipotek tesis edilmesi işlemleri ile bu Kanun kapsamında yapılacak uygulamalar neticesinde meydana gelen yeni yapıların malik, işi yüklenen müteahhit ve en az bir yıldır kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak riskli yapıyı kullanan gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişilerine ilk satışı, devri, tescili ve ipotek tesis edilmesi işlemleri,

b) Bu Kanun kapsamındaki bir yapıdan dolayı, bu Kanun kapsamındaki parsellerde veya alanlarda veya söz konusu parsel ve alanların dışındaki parsellerde yeni bir yapı yapılması ya da mevcut bir yapının satın alınması veya ipotek tesis edilmesi işlemleri,

c) Kanun kapsamında yapılacak uygulamalar neticesinde meydana gelen yeni yapıların işi yüklenen müteahhit, Bakanlık, TOKİ, İller Bankası Anonim Şirketi, İdare ve bunların iştirakleri tarafından gerçekleştirilecek ilk satışı, devri, tescili ve ipotek tesis edilmesi işlemleri,

 ile bu bentlerde belirtilen yapıların dönüşümüne ilişkin olarak Kanun uyarınca yapılacak diğer işlemler noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan ücret ve harçlardan, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden, bu işlemler nedeniyle düzenlenecek kâğıtlar, resmî dairelerin mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemeler sebebiyle düzenlenen kâğıtlar da dahil olmak üzere damga vergisinden, bu Kanun kapsamındaki yapıların maliklerine ve malik olmasalar bile bu yapılarda kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak en az bir yıldır ikamet ettiği veya bunlarda işyeri bulunduğu tespit edilenlere bu amaçlarla kullandırılan krediler dolayısıyla lehe alınacak paralar, banka ve sigorta muameleleri vergisinden istisnadır. Bu Kanun kapsamındaki iş, işlem ve uygulamalar, Bakanlık, TOKİ, İller Bankası Anonim Şirketi ve İdarenin, sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları şirketleri tarafından yürütülüyor ise, bu şirketlerce yapılan iş, işlem ve uygulamalarda da bu fıkrada belirtilen vergi, harç ve ücret muafiyetleri uygulanır.

 (10) (Değişik:29/11/2018-7153/24 md.) Riskli alanlarda, rezerv yapı alanlarında ve riskli yapıların bulunduğu parsellerde, gerçek kişilerce ve özel hukuk tüzel kişilerince uygulamada bulunulması halinde, fonksiyon değişikliğine bakılmaksızın, mevcut inşaat alanının bir buçuk katına kadar olan yeni inşaat alanı için belediyelerce harç ve ücret alınmaz”

6306 Sayılı Kanun’un Uygulama Yönetmeliği’nin 16. maddesinde harç ve vergi muafiyeti şu şekilde düzenlenmiştir;

(9) (Ek:RG-2/7/2013-28695) (Değişik:RG-21/6/2019-30808)  Kanun kapsamındaki vergi, harç ve ücret muafiyetleri, uygulama alanındaki mevcut yapıların imar mevzuatına uygun olup olmadığına bakılmaksızın, Kanunun 7 nci maddesinin dokuzuncu ve onuncu fıkraları ile bu maddenin on ila on ikinci fıkralarında belirtilen şartlar dahilinde uygulanır.

 (10) (Ek:RG-21/6/2019-30808) Riskli alanlarda, rezerv yapı alanlarında ve riskli yapıların bulunduğu parsellerde, gerçek kişilerce ve özel hukuk tüzel kişilerince uygulamada bulunulması halinde, fonksiyon değişikliğine bakılmaksızın mevcut inşaat alanının bir buçuk katına kadar olan yeni inşaat alanı için belediyelerce harç ve ücret alınmaz. Yeni inşaat konut ve işyerinden oluşuyor ise, muaf olunan inşaat alanı, yeni inşa edilen binadaki konut ve işyerinin bina içindeki metrekare cinsinden oranları çerçevesinde uygulanır.

 (11) (Ek:RG-21/6/2019-30808) Riskli yapının bulunduğu parselin boş parsellerle tevhit edilerek uygulamada bulunulması durumunda, tapu harç ve ücret muafiyetlerinden, riskli yapının bulunduğu parselin alanının tevhid neticesinde oluşan yeni parselin alanına oranı nispetinde faydalanılır.

 (12) (Ek:RG-21/6/2019-30808) Kanunun 7 nci maddesinin dokuzuncu ve onuncu fıkralarında belirtilen şartlar dahilinde alınmaması gereken harç, vergi ve ücretler şunlardır:

 a) 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununun 38 inci maddesi uyarınca alınan noter harçları.

 b) Harçlar Kanununun 57 nci maddesi uyarınca alınan tapu ve kadastro harçları.

 c) 26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 79 uncu, mükerrer 79 uncu,

 80 inci ve ek 1 inci maddeleri uyarınca belediyelerce alınan harçlar.

 ç) 1/7/1964 tarihli ve 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu uyarınca damga vergisine tâbi kâğıtlar sebebiyle alınan damga vergisi.

d) 8/6/1959 tarihli ve 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu uyarınca alınan veraset ve intikal vergisi.

 e) Kullandırılacak kredilerden dolayı lehe alınacak paralar sebebiyle 13/7/1956 tarihli ve 6802 sayılı Gider Vergileri   Kanunu uyarınca alınması gereken banka ve sigorta muameleleri vergisi.

 f) Kurum ve kuruluşlarca döner sermaye ücreti adı altında alınan bütün ücretler ile riskli olarak tespit edilen yapı ile bu yapının yerine yapılacak yeni yapıya ilişkin olarak belediye meclisi kararı ile belirlenen ve alınan her türlü ücret.

3. Kentsel Dönüşüm Kapsamında Muafiyet Uygulanacak Vergi, Harç Ve Ücret Türleri

6306 Sayılı Kanun kapsamında muafiyet uygulanacak vergi, harç ve bazı ücret türleri;

– Harçlar Kanunu’nun 38. maddesi uyarınca alınan noter harçları,

– Harçlar Kanunu’nun 57. maddesi uyarınca alınan tapu ve kadastro harçları,

– 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 79., mükerrer 79., 80. ve ek 1. maddeleri uyarınca belediyelerce alınan harçlar,

– Damga Vergisi Kanunu uyarınca damga vergisine tâbi kâğıtlar sebebiyle alınan damga vergisi,

– Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu uyarınca alınan veraset ve intikal vergisi,

– Kullandırılacak kredilerden dolayı lehe alınacak paralar sebebiyle Gider Vergileri Kanunu uyarınca alınması gereken banka ve sigorta muameleleri vergisi,

– Kurum ve kuruluşlarca döner sermaye ücreti adı altında alınan bütün ücretler ile riskli olarak tespit edilen yapı ile bu yapının yerine yapılacak yeni yapıya ilişkin olarak belediye meclisi kararı ile belirlenen ve alınan her türlü ücret.

4. Kentsel Dönüşümde Harç İadesi İçin Başvuru Yolları

Kentsel dönüşüm kapsamında yenilenen veya yıkılarak yeniden yapılan binalarla ilgili devir işlemlerinde muafiyete rağmen harç, vergi veya ücret tahsil edilen kişiler öncelikle ödeme tarihinden itibaren 30 gün içerisinde ilgili vergi dairesine başvurarak, kendilerinden tahsil edilen vergi, harç ve ücretleri isteyebilirler. Ödeme tarihinden itibaren 30 günlük sürenin geçmesi halinde ise şikâyet yoluyla Gelir İdaresi Başkanlığına başvuruda bulunulabilir.

Vergi Dairesi veya Gelir İdaresi Başkanlığı yapılan başvuruyu reddeder veya kanuni süre içerisinde cevap vermezse bu defa harç, vergi veya ücret iadesi için Vergi Mahkemesinde dava açılması gerekecektir.

5. Kentsel Dönüşümde Harç İadesi İçin İstenen Belgeler

Kentsel dönüşüm kapsamında harç, vergi veya ücret iadesi için Vergi Dairesine veya Gelir İdaresi Başkanlığına yapılacak başvurularda, başvuru ekine aşağıdaki belgelerin eklenmesi gerekmektedir;

– Vergi tahsil alındısı

– Tapu senedi fotokopisi

– Riskli yapı belgesi

– Riskli yapı muafiyet belgesi

– Sözleşme örneği

6.Kentsel Dönüşümde Harç İadesi İçin Başvuru Süresi

Kentsel dönüşüm kapsamında iadesi talep edilebilecek vergi, harç ve ücretleri, Vergi Usul Kanunu’nun 126. maddesinin yollamasıyla uygulanan, madde 114 uyarınca 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Kanunun 126. maddesindeki düzenlemede bu husus, “114 üncü maddede yazılı zamanaşımı süresi dolduktan sonra meydana çıkarılan vergi hataları düzeltilemez.” şeklinde düzenlenmiştir. Kanunun 114. maddesinde ise, “Vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar.” şeklindeki düzenleme ile zamanaşımı süresinin 5 yıl olduğu hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla kentsel dönüşüm kapsamında harç, vergi ve ücret iadesi başvurusunun ödeme tarihinden itibaren 5 yıl içerisinde yapılması gerekmektedir.

Ayrıca 5 yıllık süre içerisinde Vergi Dairesine veya Gelir İdaresi Başkanlığı’na başvuru yapıldıktan sonra yapılan başvuru reddedilir veya kanuni süre içerisinde cevap verilmezse, bu halde 30 gün içerisinde Vergi Mahkemesinde dava açılması gerekecektir. Bu sürede açılmayan davalar doğrudan mahkemece reddedilir.

Kentsel Dönüşümde Harç İadesi ile ilgili olarak hukuki bilgi ve görüş almak üzere  bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Av. Tolgay Mingan

 

 

22 Comments

  1. Hüseyin dedi ki:

    Kentsel dönüşüm projesi kapsamından ev birinin üzerine tapu alınmış bende elektrik – su – doğalgaz açılmamış sıfır ev aldım tapu masrafı 9 bin lira ödedim bunun iadesi mümkün mü?

    • Tolgay Mingan dedi ki:

      Kentsel dönüşüm kapsamında yapılan bir taşınmazı ilk satın alan kişi iseniz ödenen bedelin iadesini isteyebilirsiniz. Ayrıntılı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

  2. Burcu Ak Yilmaz dedi ki:

    Merhaba,

    Bugün itibariyle kentsel dönüşümden bir ev satın aldık. Harç bedelini nasıl alacağımızla ilgili bilgi almak istiyorum. Riskli yapı muafiyet belgesi vs
    nasıl ulaşabiliriz?

    Teşekkürler.

    • admin dedi ki:

      Merhaba,
      İlgili belgeler toplandıktan sonra idari başvuru yoluna gidilmeli ve cevaba göre dava açılması gerekmektedir. Ayrıntılı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

  3. Vefik dedi ki:

    Merhabalar kentsel donusumden faydalanmis evi sahibinden biz satin aldik kredi ile fakat harc odedik 2 sene oldu nasil bir yol izlemem gerekli iade alabilmem icin

    • admin dedi ki:

      Öncelikle vergi dairesine başvuruda bulunmanız lazım. Talebin kabul edilmemesi halinde dava açmanız gerekmektedir. Ayrıntılı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

  4. Hamza dedi ki:

    Merhaba, kentsel dönüşüm sonrası ev sahibinin borcu yüzünden tapunun yüzde 70 mütahit geri kalan yüzde 30 ev sahibi üzerineydi. Bu durumda evi satın aldık ve yaklaşık olarak 12 bin tl gibi bir harç parası ödedik. Bugün belediyeye gidip sorduğumda para iadesi gibi bir durum olmadığını söylendi. Para iadesini almam için ne yapmam lazım ?

    • Tolgay Mingan dedi ki:

      Merhaba, ödediğiniz tapu devir harcı için ilgili vergi dairesine başvuruda bulunmanız lazım. Ayrıntılı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

  5. taner karakuş dedi ki:

    merhaba yol katılım payı su ve kanalizasyon katılım payı adı altında belediyelerce kesilen paralar da muafiyet kapsamında mı

  6. taner karakuş dedi ki:

    katılım payları belediyelerce alınan ücretler ve diğer ücretler diye değerlendirilebilir mi ??

  7. Kenan Yusuf BAYRAKTAR dedi ki:

    Riskli yapı tespit raporu alınmadan önce noter sözleşmesi yapıldı.. noter harç muafiyeti var fakat rapor 4 ay sonra alındı..
    Bu durumda noter harç ödemesi geri alınabilir mi?

  8. Fatma Erşen dedi ki:

    Merhaba 2018 yılında kaybettiğimiz babamızdan kalan arsa ve içinde iki katlı ev için intikal vergisi ödedik ve bitirdik .Arsa 2016 yılında belediyece riskli alana çıkarıldı .Şimdi bir müteahhit ile kat karşılığı sözleşme aşamasındayız .Ödediğimiz intikal vergisi ve diğer emlak vergilerini geri alabilirmiyiz ?Teşekkürler

  9. Tarık KOÇAK dedi ki:

    Kentsel dönüşümden arsa karşılığı ev aldık tapu harcı iade edilirmi ?
    arsanın üzerinde ev yoktu yani riskli yapı belgemiz yok yinede tapu harcı iadesi istenirmi?

  10. can dedi ki:

    Merhabalar, kentsel dönüşüm projesi için yapım sözleşmesi yapılacak noterden, ancak riskli yapı raporu yetişmiyor. Sözleşmeyi yapıp harçları tam ödedikten sonra alacağımız riskli yapı raporuyla bu bedelleri iade alabiliyormuyuz?

    • Tolgay Mingan dedi ki:

      Başvuru için harç muafiyet belgesi ve riskli yapı tespit raporu sonrasında sözleşme yapmanız daha doğru olacaktır. Ayrıntılı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

      • hikmet fidan dedi ki:

        mail yoluyla veya watsap üzerinden iletişim kurabiliriz konuşmakta anlaşılamama olduğundan yanyana iki parseli kat karşılığında 6306 sayılı afet riski altındaki alanların dönüşümü kapsamnda daire karşlığı mütahitle anlaştık dairemi bitti fakat bazı harçlardan ve belediye tarafından alınan ücretlerden muaf tutulduğumuzu mütahüt tarafından bilgilendirilmediğinden 6306 sayılı kanunun 7. maddesinin 9-10. fıkralarını bilmediğimden evi satarken 22,09,2021tarihinde kendi adıma 12000 lira alanda 12000 ödedik tesadüf üzeri öğrendiğim bu bilgi doğrultusunda mütahitle iletişim kurarak 6306 sayılı kanın kapsamında muafiyet yazısını alarak ödediğim 12000 liranın geri iadesi için rıhtım vergi dairesine 18,04,2022 tarihinde dilekçe verdim e devlet üzerindende baktığımda pendik belediyesine benim adıma yol hacamalarına katılma payı, tabela plaka ücreti,konutlara ait bina inşaat harcı,plan proje tastik harcı proje tescil ücreti,makine elektrik proje onay ücreti,kat irtifak onay ücretleri adında 40000 lira para yatırılmış gözükmektedir bu ödenen ücreti masraflarınızı ödemek kaydıyla geri alabilirmiiyiz vereceğiniz bilgiler için teşekkür ederim özelden gönderemedim tolgay bey

  11. Fatma Erşen dedi ki:

    Merhaba

    2016 yılında riskli alana çıkmış arsamız için 2 yıl veraset ve intikal vergisi ödedik .Bu ödediğimiz vergiyi geri alabiliyormuyuz.Teşekkürler

  12. EROL GÜNER dedi ki:

    Riskli Yapı olarak ilan edilen binamız yıktırılarak yeniden yapıldı. Müteahhit firma ile yaptığımız SATIŞ VAADİ İLE KAT KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİ ‘nde Müteahhitte verilecek dairelerden bir tanesini kendi dairem ile anlaşarak takas ettim. Müteahhit firmaya verilecek dairelerin tapuları tüm daire sakinleri adına çıktığı için, Takas ettiğim dairenin tapusunu da daire sakinlerinden yani arsa ortaklarımdan ben devir aldım. Ancak devir esnasında 16.000 Tl. tapu harcı 517.50 Tl. Döner sermaye ücreti ödedim dekontları elimde mevcuttur. Tapu müdürlüğüne 6306 sayılı kanuna istinaden yapılan bu devirden harç alınmaması gerektiğini, alınan harç ve döner sermaye ücretinin iadesi için müracaat ettiğimde Gelir İdaresi Başkanlığının 06.07.2015 gün ve 59491943-140-12[99-35/71]-64480 sayılı yazısına istinaden harcın iade edilemeyeceği tarafıma bildirildi. Bahse konu bu parayı iade alabilir miyim ne yapmam gerekir.

    • Tolgay Mingan dedi ki:

      Kentsel dönüşüm kapsamında yıkılarak yeniden yapılan taşınmazların ilk satışı tapu harcından muaftır. Buna rağmen harç ödediyseniz, bu harcın iadesi için size verilen red cevabına karşı dava açabilirsiniz. Ayrıntılı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

  13. Yavuz Avunduk. dedi ki:

    Kentsel dönüşüm sonunda sahip olduğum dairelerin satışları yapıldı.3 sene gibi oldu.
    Nasıl bir dilekçe yazılmadı gerekiyor..
    Ve dilekçe
    ekinde hangi evraklar olması gerekiyor..

    • Tolgay Mingan dedi ki:

      Harç iadesi için yazılması gereken dilekçe, ekleri ve başvuru yolu sizden edineceğimiz bilgi ve belgelere göre belirlenmektedir. Konuyla ilgili ayrıntılı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

  14. takim1 dedi ki:

    ketsel dönüşüm sonrası 10 haziranda harçlardan muaf şekilde tapu çıkarttık sadece deprem vergisi ödedik sorum şu şekilde
    şimdi evi kiraya versek veya satsak sonrasında bu muafiyetin yani harcı ödeme gibi bir durum söz konusu mu

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir