1. Maddi ve Manevi Tazminat Davası Nedir?

Maddi tazminat davası; hukuka aykırı bir fiil nedeniyle, bir kimsenin malvarlığında meydana gelen eksilmenin yani kişinin uğramış olduğu zararın, bu zarara neden olan kişiden tazmini amacıyla açılan bir dava türüdür. Manevi tazminat davası ise; hukuka aykırı bir fiil nedeniyle bir kimsenin duyduğu elem, ızdırap ve yıpranmanın yani kişilik değerlerinde meydana gelen manevi zararın bir nebze de olsa giderilmesi için bu zarara neden olan kişiye karşı açılan bir dava türüdür. Manevi tazminatta amaç kişilik haklarına saldırı nedeniyle, kişinin duyduğu acıyı, elem ve psikolojik sarsıntıyı ödenecek tazminatla biraz da olsa gidermeye çalışmaktır.

2. Hangi Nedenlerle Maddi ve Manevi Tazminat Davası Açılabilir?

Maddi ve manevi tazminat davaları birden çok nedenle açılabilmektedir. Maddi ve manevi zarara neden olan olay veya durumun niteliğine göre açılacak maddi ve manevi tazminat davasının içeriği ve niteliği de değişebilmektedir. Hukukumuzda açılabilecek maddi ve manevi tazminat davaları ile ilgili farklı düzenlemeler bulunmaktadır. Buna göre, hukukumuzda sıklıkla açılan maddi ve manevi tazminat davalarının bazı nedenleri şunlardır:

• Hatalı tıbbi uygulama nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası
• Trafik kazası nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası
• Kişiye karşı işlenen suç nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası
• İş kazası nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası
• Boşanma nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası
• Marka hakkına tecavüz nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası
• Haksız tutuklama nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası
• Sözleşmenin ihlali nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası
• Haksız fiil nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası

3. Maddi ve Manevi Tazminat Nasıl Hesaplanır?

Maddi tazminatta hukuka aykırı fiil sonucu ortaya çıkan zarar miktarı hesaplanır. Bu zarar hesaplanırken olay veya durumun oluş şekli, tarafların kusur durumları, malvarlığında meydana gelen azalma, yoksun kalınan kar, zarara neden olanın ekonomik durumu gibi hususlar dikkate alınır.

Manevi tazminat hesaplanmasında ise genel olarak tarafların kusur oranları dikkate alınır. Bununla birlikte manevi tazminat tutarı belirlenirken tarafların ekonomik durumu ve zarar görenin duyduğu elem, ızdırap ve yıpranma yani kişilik değerlerinde meydana gelen manevi zarar da dikkate alınır.

4. Maddi ve Manevi Tazminat Davası Açma Süresi

Maddi ve manevi tazminat davası açma süresi, açılacak davanın nedenine ve hukuki dayanağına göre değişmektedir.

Açılacak maddi ve manevi tazminat davası, bir sözleşmenin ihlali nedeniyle açılacaksa dava açma süresi 10 yıldır.

Eğer haksız fiil nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası açılacaksa, dava açma süresi fiil ve failin öğrenilmesinden itibaren 2 yıl ve her halde 10 yıldır. Buradaki haksız fiile örnek vermek gerekirse; trafik kazası, iş kazası, hatalı tıbbi müdahale gibi haller haksız fiil sayılır. Hemen belirtelim ki tazminat davasına konu haksız fiil aynı zamanda suç teşkil ediyorsa ve ceza kanunlarında yer alan zamanaşımı süresi yukarıdaki sürelerden daha fazla ise, tazminat davası açma süresi açısından ceza kanunlarında yer alan zamanaşımı süresi uygulanır.

Boşanma nedeniyle açılacak maddi ve manevi tazminat davaları, boşanma davası ile birlikte açılabilmektedir. Ancak tazminat davası, boşanma davasından ayrı bir dava olarak açılacaksa, boşanma davasının kesinleşmesinden itibaren 1 yıllık süre içerisinde açılması gerekmektedir.

Av. Tolgay Mingan