1. Mirasçılık Belgesi (Veraset İlamı) Nedir?

Bir kimsenin vefatı halinde, geride bıraktığı malvarlığı değerlerinin yani terekenin ne şekilde ve kimler arasında hangi oranda paylaştırılacağı gündeme gelir. Mirasçılık ve miras payı oranları miras hukukunun en önemli konularından birisidir. Türk Medeni Kanunu’nun 598. maddesinde düzenlenen mirasçılık belgesi, bir diğer adıyla veraset ilamı, mirasbırakanın mirasçılarını ve bu mirasçıların miras payı oranlarını gösteren bir belgedir. Mirasçılık belgesine “veraset senedi”, “veraset vesikası”, “veraset belgesi” de denilmektedir.

Esasen mirasbırakanın ölümüyle birlikte miras kendiliğinden mirasçılara geçer. Ancak mirasçıların, mirasbırakanın geride bıraktığı malvarlığı değerleri üzerinde tasarrufta bulunabilmeleri için mirasçılık sıfatlarını ispatlamaları gerekmektedir. Zira tereke üzerindeki tasarruf işlemleri için ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından, mirasçılık belgesinin ibrazı talep edilmektedir. Bu nedenle mirasbırakanın ölümünden sonra yapılacak ilk iş mirasçılık belgesi alınmasıdır. Mirasçılık belgesi alındıktan sonra bu belge ilgili kurum ve kuruluşlara ibraz edilerek mirasbırakanın geride bıraktığı malvarlıklarlığı değerlerinin intikali işlemleri yapılır ve mirasçılık belgesinde gösterilen mirasçılar arasında payları oranında paylaştırma yapılır.

2. Mirasçılık Belgesi (Veraset İlamı) Nereden, Nasıl Alınır?

Mirasçılık belgesi TMK’nın 598/1 hükmü uyarınca Sulh Hukuk Mahkemelerinden veya Noterlerden alınabilmektedir. Mirasçı olduğunu düşünen herkes mirasçılık belgesi verilmesi için Notere veya Sulh Hukuk Mahkemelerine başvurabilir. Noterler mirasçılık belgesi için yapılan başvuru üzerine sistem üzerinden gerekli incelemeleri yaparak, mirasbırakanı ve mirasçılarını tespit edip, mirasçılık belgesi vermektedir. Bu yol mahkemeye başvuruya nazaran daha pratik bir yol olduğundan uygulamada daha fazla tercih edilen bir yoldur.

Ancak soybağının veya yasal mirasçılığın tespit edilememesi, nüfus kayıtlarında çelişkiler bulunması veya açık olmaması,  vasiyetname düzenlenmesi veya mirasçılık belgesi için başvuran kişinin yabancı olması, mirasçılardan birinin gaip olması veya evlatlık olması gibi hallerde Noterler mirasçılık belgesi verememektedir. Böyle bir durumun varlığı halinde mirasçılık belgesi yalnızca Sulh Hukuk Mahkemelerinden talep edilebilir. Mirasçılık belgesinin mahkemeden talep edilmesi halinde, talep dilekçesi ekinde ölüm belgesi ve nüfus kayıt örneği gibi belgeler de eklenmelidir. Ayrıca ölüm belgesi yurtdışından alınmış ise tercüme edilerek noterde onaylanmalı ve apostil şerhi alınarak mahkemeye sunulmalıdır.

Kadastro Mahkemeleri tarafından da bazı özel durumlarda Kadastro Kanunu madde 25 uyarınca mirasçılık belgesi verilebilmektedir.

3. Kimler Mirasçılık Belgesi (Veraset İlamı) Alabilir?

Mirasçı olduğunu düşünen herkes mirasçılık belgesi verilmesi için Notere veya Sulh Hukuk Mahkemesine başvuruda bulunabilir. Sulh Hukuk Mahkemesi ve Noter başvuru üzerinde tüm mirasçıları ve miras payı oranlarını gösteren mirasçılık belgesini başvurana verir.

Ayrıca mirasbırakanın ölümünden sonra, aleyhine icra takibi ve icra işlemlerine devam edilemeyeceğinden, başlatılmış veya başlatılacak icra takiplerinin mirasbırakanın mirasçılarına yöneltilmesi gerekmektedir. İcra takibinin mirasçılara yöneltilebilmesi için de mirasçılarının tespiti gerekeceğinden, mirasçılık belgesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle murisin alacaklıları, icra takip işlemlerini mirasçılara yöneltebilmek için İİK madde 94 uyarınca ilgili İcra Müdürlüğünden yetki alarak mirasçılık belgesi verilmesi için gerekli başvuruları yapabilir.

4. Mirasçılık Belgesinde Bazı Mirasçıların Görünmemesi veya Mirasçılık Belgesinin Hatalı Olması Halinde Ne Yapılmalı?

Mirasçılık belgesi genel olarak nüfus kayıtlarındaki bilgiler doğrultusunda düzenlenir. Ancak nüfus kayıtları zaman zaman hatalı veya eksik düzenlemeler içerebilmektedir. Böyle durumlarda, bu hatalı veya eksik nüfus kayıtlarına göre düzenlenen mirasçılık belgelerinde, esasen mirasçı olmasına rağmen görünmeyen mirasçılar olabilmektedir. Ancak böyle bir durumun varlığı halinde mirasçılık belgesi kendiliğinden geçersiz sayılmamaktadır. Bu nedenle mirasçılık belgesinde görünmeyen mirasçılardan birinin, eksik veya hatalı olan mirasçılık belgesinin iptali ile yeniden mirasçılık belgesi verilmesi istemli olarak Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açması gerekmektedir. Mahkemece bu talep yerinde görülürse iptali istenen mirasçılık belgesinin iptaline karar verilir ve oluşan yeni duruma göre hazırlanan yeni bir mirasçılık belgesi verilir.

Açılacak bu dava için herhangi bir dava açma süresi de bulunmamaktadır. Bu nedenle mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir (TMK md.598/3). Ayrıca mirasçılık belgesinin iptali davası, iptali istenen mirasçılık belgesinde mirasçı olarak görünen tüm mirasçılara karşı açılmalıdır.

5. Sonuç

Mirasbırakanın ölümünden sonra geride bıraktığı malvarlığı değerlerinin paylaştırılabilmesi için mirasçılık belgesi, bir diğer adıyla veraset ilamı alınmalıdır. Mirasçılık belgesini, mirasçı olduğunu düşünen herkes Notere veya Sulh Hukuk Mahkemesine başvurarak talep edebilir. Mirasçılık belgesinde bazı mirasçıların yer almaması halinde ise bu mirasçılık belgesinin iptali ile yeni duruma göre mirasçılık belgesi verilmesi için Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açılması gerekmektedir.

Hukuk büromuz, mirasçılık belgesi alınması, mirasçılık belgesinin iptali davaları, paylaştırma davaları, tereke tespit davaları ve miras taksim sözleşmelerinin hazırlanması gibi miras hukukunu ilgilendiren alanlarda faaliyet göstermektedir. Miras hukuku alanındaki hukuki sorunlarınızın çözümü için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Av. Tolgay Mingan