1. Giriş

Kural olarak dava açma yeteneği olan herkes kendi davasına ait evrakı düzenleyebilir, davasını bizzat açabilir ve işini takip edebilir. Bunun yanında birçok şirket, tarafı olduğu dava ve icra takiplerinde ve diğer hukuki iş ve işlemlerinde kendilerini temsil etmek üzere bir avukat yardımından yararlanmaktadır. Kendisini avukat ile temsil etmek şirketlerin takdirinde olmakla birlikte, aşağıda izah edeceğimiz şartları taşıyan anonim şirketlerin ve yapı kooperatiflerinin sözleşmeli bir avukat bulundurma zorunluluğu bulunmaktadır.

Kanunen getirilen bu zorunluluğun amacı, anonim şirketlerin ve yapı kooperatiflerinin; işlem, karar, eylem ve faaliyetlerinin hukuka uygun olmasını sağlamak, dava ve hukuki ihtilafların önüne geçilmesi ve önleyici tedbirlerin alınmasını sağlamak, profesyonel anlamda danışmanlık ve hukuk hizmet almalarını sağlayarak mevzuat, sözleşme, bilgi ve belge, işyeri uygulamaları, kambiyo hukuku, iş hukuku, tüketici hukuku ve ticaret hukuku gibi alanlarda hukuki bilgi sahibi olmalarını sağlamaktır.

Bu yazımızda anonim şirketlerde ve yapı kooperatiflerinde avukat bulundurma zorunluluğunun yasal dayanağı, hangi anonim şirketlerin ve yapı kooperatiflerin avukat bulundurma zorunluluğu olduğu, bu zorunluluğun ne zaman başlayacağı, sözleşmeli avukatlara asgari ne kadar ödeme yapılması gerektiği, nasıl sözleşmeli avukat bulundurulacağı, hangi belgelerin ilgili baro başkanlıklarına gönderilmesi gerektiği ve bu yükümlülüklere uyulmaması halinde ne tür yaptırımlar ile karşılaşılabileceği hakkında bilgilendirme yapılacaktır.

2. Anonim Şirket ve Yapı Kooperatiflerinde Avukat Bulundurma Zorunluluğunun Yasal Dayanağı Nedir?

Anonim şirket ve yapı kooperatiflerinde avukat bulundurma zorunluluğunun yasal dayanağını 1136 Sayılı Avukatlık Kanunu’nun 35/3 maddesi oluşturur. Anılan madde şöyledir;

“Dava açmaya yeteneği olan herkes kendi davasına ait evrakı düzenleyebilir, davasını bizzat açabilir ve işini takip edebilir. Ancak, Türk Ticaret Kanunu’nun 272. maddesinde öngörülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır. Bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilir.”

3. Hangi Anonim Şirketlerin ve Yapı Kooperatiflerinin Avukat Bulundurma Zorunluluğu Vardır?

1136 Sayılı Avukatlık Kanunu’nun 35/3 maddesinde belirtildiği üzere avukat bulundurma zorunluluğu tüm anonim şirketler ve yapı kooperatifleri için getirilmemiştir. Avukat bulundurma zorunluluğu, Türk Ticaret Kanunu’nun 272. maddesinde öngörülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ve üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri için getirilmiştir.

Madde metnindeki esas sermaye miktarının beş (5) katı ibaresinin yorumlanması için Türk Ticaret Kanunu’nun 272. maddesinin incelenmesi gerekmektedir. Ancak her ne kadar madde metninde 6762 sayılı mülga Türk Ticaret Kanunu’nun 272. maddesine atıfta bulunulmuşsa da bu kanun, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 2011 yılında Resmi Gazetede yayınlanması ile birlikte yürürlükten kaldırılmıştır. 6762 sayılı TTK’nın 272. maddesindeki düzenlemenin karşılığı, 6102 Sayılı TTK’da madde 332’dir. Bu nedenle Avukatlık Kanunu madde 35/3 hükmündeki yollamanın, 6102 Sayılı TTK’nın 332. maddesine yapıldığı kabul edilmektedir.

6102 Sayılı TTK’nın 332. maddesinde anonim şirketlerin kurulabilmesi için öngörülen minimum esas sermaye miktarı 50.000 TL olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla bu minimum esas sermaye miktarının beş katı esas sermayesi olan, yani esas sermaye miktarı 250.000 TL ve üzerinde olan anonim şirketler sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır.

4. Anonim Şirket ve Yapı Kooperatiflerinin Avukat Bulundurma Zorunluluğu Ne Zaman Başlar?

Avukat bulundurma zorunluluğu, kuruluş esas sermayesi 250.000 TL ve üzerinde olan anonim şirketlerde, tüzel kişiliğin kazanıldığı ticaret siciline tescil ile birlikte, kuruluş esas sermayesi 250.000 TL’nin altında olup da sermaye artırımı sonrasında esas sermaye miktarı 250.000 TL ve üzerine çıkan anonim şirketlerde ise, sermaye artırımına ilişkin Genel Kurul kararının Ticaret Siciline tescil ettirildiği tarihte doğmaktadır. Üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatiflerinde ise avukat bulundurma zorunluğu tüzel kişiliğin kazanıldığı ticaret siciline tescil ile birlikte doğmaktadır.

5. Anonim Şirket ve Yapı Kooperatiflerinde Sözleşmeli Avukata Ödenecek Asgari Ücret Ne Kadar?

Sözleşmeli avukat bulundurmak zorunda olan anonim şirketler, bu yükümlülük gereğince bulundurdukları sözleşmeli avukatlara 2019 yılı için aylık asgari 2.268 TL, Yapı kooperatifleri ise 2019 yılı için aylık asgari 1.512 TL ücret ödeyecektir.

6. Anonim Şirket ve Yapı Kooperatifleri Nasıl Avukat Bulundurur? Hangi Belgelerin Baro Başkanlığına Gönderilmesi Gerekir?

Anonim şirketler ve yapı kooperatifleri avukat bulundurma zorunluluğunu, hukuki danışmanlık sözleşmesi yaparak, avukatın keseceği serbest meslek makbuzu karşılığında ücreti ödenerek sözleşmeli bir avukat bulundurmak şeklinde yapabileceği gibi, sigortalı olarak bir avukatın çalıştırılması şeklinde de yapabilir.

Anonim şirket veya yapı kooperatifi ile avukat arasında akdedilen sözleşme taraf sayısından bir fazla nüsha olarak hazırlanmalı ve birer nüshası taraflara, bir nüshası da sözleşmenin tarafı olan avukat tarafından kayıtlı olunan baroya verilmelidir. Ayrıca bu sözleşmeye istinaden avukat tarafından düzenlenecek serbest meslek makbuzu ve ödeme belgeleri ile maaş bordroları her yılın sonunda avukat tarafından bir liste ekinde kayıtlı olunan baro başkanlığına sunulmalıdır.

7. Anonim Şirket ve Yapı Kooperatiflerinin Avukat Bulundurmamasının Yaptırımları Nelerdir?

1136 ayılı Avukatlık Kanunu’nun 35/3 maddesi uyarınca avukat bulundurma zorunluluğuna uymayan anonim şirketlere ve yapı kooperatiflerine, merkezlerinin bulunduğu yerdeki Cumhuriyet Savcılığı tarafından, sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgari ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idari para cezası verilir. Örneğin brüt asgari ücretin 2.558,40 TL olduğu 2019 yılı için avukat bulundurma zorunluluğuna uymayan her anonim şirkete veya yapı kooperatifine aylık olarak 5.116,8 TL idari para cezası verilir.

Verilen idari para cezasının hukuka aykırı olduğunu düşünen anonim şirket veya yapı kooperatifi yetkilileri tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içerisinde Sulh Ceza Hâkimliğine başvuruda bulunularak bu karara itiraz edilebilir.

8. Sonuç

1136 sayılı Avukatlık Kanun’unun 35/3 maddesi uyarınca esas sermayesi 250.000 TL ve üzerinde olan anonim şirketler ile üye sayısı yüz ve daha fazla olan yapı kooperatifleri bordrolarında bir avukat çalıştırmak veya sözleşmeli olarak bir avukattan devamlı hizmet almak zorundadır. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen anonim şirket ve yapı kooperatiflerine, merkezlerinin bulunduğu yerdeki Cumhuriyet Savcılığı tarafından, sözleşmeli avukat bulundurmadıkları her ay için idari para cezası uygulanacaktır.

Hukuk büromuz kurumsal şirket ve kooperatiflere danışmanlık, dava, icra takibi, önleyici hukuk ve diğer konularda çeşitli hukuki hizmetler vermekte olup, ticaret hukuku, iş hukuku, tüketici hukuku, fikri ve sınai haklar hukuku gibi alanlarda uzmanlık sahibidir. Hukuki hizmetlerden yararlanmak ve destek almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Danışmanlık hizmeti kapsamında verdiğimiz bir takım hukuki hizmetler;

a. Açılmış veya açılacak dava ve icra takiplerinde hukuki temsil,

b. Önleyici tedbirler alarak davasız çözüm yolları üretmek,

c. Her türlü sözleşmenin hazırlanması, müzakere edilmesi, sözleşmelere ilişkin görüş verilmesi ve karşı taraf ile sözlü veya yazılı olarak görüşmelerde bulunulması veya toplantı yapılması,    

d. Yönetim kurulu ve genel kurul toplantılarına katılma veya şirket ve çalışanları ile üçüncü kişilere karşı olan  toplantılarda arabuluculuk faaliyetlerine katılma ve çözüm sağlama,                   

e. Şirket içi hukuki denetimin yapılması ve buna ilişkin rapor hazırlanması,

f. Her türlü hukuki konu veya soruya ilişkin yazılı ve sözlü hukuki danışmanlık verilmesi,

g. Çalışanlara ilişkin iş hukuku kapsamında gerekli işlemlerin yürütülmesi, sözlü veya yazılı hukuki danışmanlık  verilmesi,                

h. Faaliyetlerle ilgili hukuki ve idari sorunların çözümüne ve gerekli izinlerin alınmasına destek verilmesi, idari makamlar ile her türlü yazışmanın yapılması.              

Av. Tolgay Mingan